Een bizar liftongeluk in Vilvoorde: een poetsvrouw wilde achterwaarts met haar poetskar de lift van een nieuw gebouw instappen, maar de lift was er niet. De vrouw is volgens laatste berichten niet meer in levensgevaar. Hoe kon zo’n ongeval gebeuren? Het Laatste Nieuws stelde deze vraag aan managing director John van Vliet van Liftinstituut. Lees het interview hier.
“Wat in Vilvoorde gebeurd is, is een mysterie”
Keurders van liften kijken met verbazing naar de val die een onfortuinlijke dame in een lege koker maakte. “Bij een oude lift is dat technisch mogelijk, maar nieuwe modellen zitten helemaal anders in mekaar.” Hoe dan? Een blik op de 85.000 liften van ons land, en de reden waarom 9 procent van de Vlamingen liever de trap neemt…
“In India zou ik me dit nog kunnen voorstellen… Maar in Europa?” John Van Vliet is managing director van Liftinstituut, een Nederlandse-Belgische veiligheidsorganisatie. Met het drama in Vilvoorde hebben zij niks te maken, maar zoals alle liftbedrijven volgen ze het nieuws met aandacht. Omdát het zo uitzonderlijk is. “Liften worden minstens twee keer per jaar gekeurd. Dat is door de overheid verplicht”, legt Van Vliet uit. “Daarbij worden checklists gebruikt. Zijn de kabels intact en gesmeerd? Zijn de remmen oké? Werken de sensoren die ervoor zorgen dat de lift blokkeert als er een lichaamsdeel in een onveilige zone komt? “ Van Vliet vervolgt: “En wat misschien nog de meeste aandacht krijgt: opent de liftdeur énkel als de lift effectief daar is?”
Hypermodern gebouw
In Vilvoorde was dat niet het geval. Poetsvrouw Aurélie stapte achterwaarts, met de poetskar voor zich, in een zwart gat. “Bij oudere liften is zo’n drama technisch mogelijk”, zegt Van Vliet. “Liften van vorige eeuw hebben soms maar drie wanden. Sta je vanbinnen, dan zie je de voordeuren letterlijk voor je ogen naar omhoog of omlaag glijden. Wel, zulk een deur kan je op een bepaalde verdieping openen met een speciale sleutel die normaal alleen de eigenaar of syndicus van een gebouw heeft. Doe je zoiets op pakweg de vijfde verdieping, dan is het theoretisch mogelijk dat de lift op een lagere verdieping staat en je dus in de koker kan vallen.”
Maar: in Vilvoorde ging het om een hypermodern gebouw, Living Tomorrow. “En moderne liften hebben geen drie maar vier wanden”, weet Van Vliet. “Het is eigenlijk de binnendeur van de lift die méé de buitendeur opent.” Bijvoorbeeld: stopt een lift op de derde verdieping, dan komt eerst de binnendeur van de lift zelf in beweging, die vervolgens mee de buitendeur opent (de deur die je ziet als je op een lift wacht – red.) “Met dat systeem is het eigenlijk niet mogelijk dat een liftdeur opengaat, zonder dat de lift zelf aanwezig is…”
Een blik in de krantenarchieven bevestigt dat: met goederenliften – die aan minder strenge regels gebonden zijn – zijn er al freak accidents gebeurd, mensen die in de schacht geplet raakten. Ook met skiliften gebeuren er drama’s. Maar gewone liften – volgens de FOD Economie telt ons land er 85.000 – zijn normaal zeer veilig. “Omdat elk mogelijk defect wordt opgevangen”, legt Van Vliet uit. “Een voorbeeld. Hangt een lift aan zes kabels vast, dan mogen er daar vijf van breken, en dan nóg heeft de zesde genoeg kracht om die lift niet naar beneden te doen vallen. Breekt ook de zesde kabel, dan is er nog een wigsysteem voorzien dat de lift in de koker blokkeert. Met een lift naar beneden vallen, kán dus eigenlijk niet, want als de snelheid te hoog wordt, komt die wig in actie.”
Angst voor liftopsluiting
Toch zijn sommige mensen er niet gerust in. Volgens een enquête van Liftinstituut van 2023 geeft negen procent van de Vlamingen aan zich angstig te voelen in een lift, bijvoorbeeld door claustrofobie. 32 procent zat al minstens één keer vast. En we beschermen onze kinderen: 76 % mag pas tussen 10 en 13 jaar alleen een lift nemen. Van Vliet: “Er is veel angst om ‘vast te komen’ zitten, hoewel dat niet tot letsels leidt en mensen meestal snel bevrijd worden. Het klinkt misschien raar, maar een vastzittende lift is een veilige lift. Het betekent dat een storing of gevaar onmiddellijk gedetecteerd wordt, en de lift buiten werking wordt gesteld. Zo hoort het.”
Om terug te keren naar Vilvoorde: opvallend is dat de lift op dinsdag, de dag voor het drama, nog gekeurd werd. Is er toen iets misgelopen? Alle liftbedrijven die we opbelden voor een mogelijke verklaring, krabten zich in de haren. “Een technische fout? Een menselijke? Sabotage? Er valt nog niks uit te sluiten, dit is du jamais vu.” Van Vliet: “Net zoals bij wagens, worden liften steeds meer high-tech. Die ingewikkelde software maakt het niet altijd makkelijk om het probleem te vinden. Maar voor de verzekering is dit belangrijk. Normaal is de eigenaar aansprakelijk, maar als de eigenaar zijn lift altijd naar behoren heeft laten nakijken, zal het onderzoek richting liftbedrijf gaan… Men gaat dit dus zeker nog uitspitten.”